Βαλέριος Καλούτσης – NATURMATIC

Η έκθεση «NATURMATIC» παρουσιάζει την ομώνυμη ενότητα έργων του Βαλέριου Καλούτση (1927-2014). Ο τίτλος προκύπτει από τη σύνθεση των λέξεων nature και automatic. 

Όπως υποδηλώνει αυτός ο επινοημένος όρος, η ενότητα εστιάζεται στην αυτοματοποίηση της φύσης. Στόχος του Καλούτση ήταν να υπογραμμίσει την υποκατάσταση-αντικατάσταση της φύσης από την τεχνολογία. Στο επίκεντρο της προβληματικής του βρίσκεται η ιδέα ότι οι τεχνολογικές επινοήσεις και οι ολέθριες ανθρώπινες επεμβάσεις στον πλανήτη έχουν αλλάξει ριζικά την αντίληψή μας για το φυσικό τοπίο και οδηγούν, μοιραία, στη σταδιακή εξαφάνιση της φύσης.

Η έκθεση του Καλούτση στο Σπίτι της Κύπρου έχει ιστορικό χαρακτήρα: ανασυσταίνει στο κοινό την ομότιτλη ατομική έκθεση που πραγματοποίησε ο καλλιτέχνης στην Αίθουσα Τέχνης Δεσμός τον Οκτώβριο του 1976. Η τωρινή έκθεση περιλαμβάνει έργα που εκτέθηκαν στον Δεσμό, πλαισιωμένα από μεταγενέστερα έργα της ίδιας ενότητας, καθώς και από πλούσιο αρχειακό υλικό (σημειωματάρια, βιβλία, σχέδια, φωτογραφίες, περιοδικά). Αποκαλύπτεται έτσι το εύρος της έρευνας του καλλιτέχνη και ο επίκαιρος χαρακτήρας του θέματος με το οποίο καταπιάστηκε.

Ο Καλούτσης ξεκίνησε να επεξεργάζεται τη συγκεκριμένη ιδέα το 1972-1973. Χρησιμοποιώντας διάφορα υλικά και μέσα, όπως φωτογραφία, ζωγραφική, σχέδιο και οπτικοακουστικά εξαρτήματα, πρόβαλε την ιδέα μιας κατασκευασμένης, «ψεύτικης» φύσης, της οποίας τα φυσικά στοιχεία αντικαθίστανται από τεχνητά.

Σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη την παθολογική εξάρτησή μας από την τεχνολογία και την κρίσιμη κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο πλανήτης (οι πρόσφατες δασικές φωτιές στη Σιβηρία και στον Αμαζόνιο συνιστούν, όπως σωστά ειπώθηκε, «περιβαλλοντική βόμβα»), η διαμαρτυρία του Καλούτση μέσα από την ενότητα NATURMATIC εξακολουθεί να μας αφορά περισσότερο από κάθε άλλη φορά.

Επιμέλεια έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος